Beletre 美文学

Ĉineska tradukado 汉风诗式翻译 

de Licius (Zhou Liuxi), Pekino黎訄（周流溪）

En Ĉinio, la tre bela Aŭtunmeza Festo ĵus pasis. Dum la festaj tagoj, en sennombraj familioj oni ĝoje kuniĝis, drinkis, manĝis kaj festenis sub la plena luno. Cetere, per kantoj kaj poemoj, multe da homoj laŭdis la lunon kaj rememoris grandajn eventojn, kun sopiro al estinta aŭestonta mondo; tiaj aktivecoj aparte troviĝis inter esperantistoj. Tial, ni prezentis beletran tradukon de 2 tre famaj poemoj per ĉineskaj formoj, kio estas la plej rigida rimedo ĝis nun por fide riveli la artajn trajtojn kaj spiriton de tradicia ĉina poezio. Klasikaj poetoj kutime uzis fiksajn verskadrojn (诗式) kaj mallongajn versojn. Per strebaj studadoj kaj provadoj dum pluraj jaroj ni formas ĉineskan modelon por esperanta tradukado: (1) rigide sekvi la originalajn rimskemojn (韵式)；(2) kiel eble plej regule utiligi mallongajn versojn；(3) pene adopti ritmajn piedojn de eŭropa poezio. Per tio, ni esperas, ke la legantoj tra la mondo povus ĝui kaj akcepti la tonon kaj stilon en iaj “ekzotaj” formoj (sed fakte ankoraŭ naturaj) de ĉina poezio.

I.《诗经·陈风》

月出

月出皎兮。佼人僚兮，舒窈纠兮。劳心悄兮。

月出皓兮。佼人懰兮，舒忧受兮。劳心慅兮。

月出照兮。佼人燎兮，舒夭绍兮。劳心惨兮。

此诗是《诗经》中很突出的一篇：共三章（strofoj）、每章四句（versoj）、每句四言（sinogramoj）；句句入韵，通篇一韵。它承袭了古典民歌的传统，采用了大量的同义（近义）表述而营造出“一唱（诵）三叹”、回环往复而意味深长的修辞效果。[注意：这首四言诗每句4个汉字（sinogramoj），一个节段(strofo)里实际只有第一、第二、第四那三句含有4个‘词’(vortoj)：3个实词，外加1个叹词；而第三句里竟只含有2个实词（1个单音节、1个双音节）外加1个叹词。可见其诗句简洁到何等程度！——‘舒’指举步轻盈、从容不迫，‘窈纠、忧受、夭绍’都指身段苗条。]可以说，该诗的仿作和达译都是几乎不可能的。但译者仍尽力为之，穷极各种方法提供了迄今为止最简练的、朗朗可诵的、保真度很高的译文。

I. Eliro de la Luno

Antikva poemo el la lirikoj de Chen-regno

  (ĉ. 841-479 a.K. en la dinastio de Orienta Zhou )

Eliro de la Luno

Elen lun’ ekhelas.

Karulin’ tre belas,

sveltas kaj promenas.

Mia kor’ tristetas.（悄,读qiǎo，古义为忧愁不安）

      *  *  *  *

Elen lun’ trehelas.

Belulin’ĉarmegas,

sveltas kaj paŝetas.

Mia kor’ ekpezas.

      *  *  *  *

Lume l’ lun’ aperas.

L’ amatin’ flameras,（容光闪亮耀眼）

sveltas kaj moderas.（指举步从容不迫）

Mia kor’ mizeras.

Rimarkoj.

La originala poemo adoptas versojn de po nur 4 sinogramoj, tre koncize. Kaj tiuj 4 sinogramoj (4 silaboj) portas fakte nur 3 plenajn vortojn (en la 1-a, 2-a kaj 4-a versoj) aŭ eĉ simple 2 plenajn vortojn (en la 3-a verso), plus 1 interjekcio; dume la esperantigitaj versoj uzas 6 silabojn (ankaŭ koncize). Tial, la proporcio inter ĉinaj kaj esperantaj silaboj estas 1:1.5 rigide.

Plie, la originalo sekvas antikvan stilon tradician de plurfoja ripeta kantado 咏唱 (aŭ popola ĉantado诵吟) pri preskaŭ samaj temoj kaj sentoj per sinonima esprimado; ĝi uzas eĉ nur 1 rimon en ĉiuj versoj tra la tuta verko. Tion la traduko neniel povas reprodukti centprocente. Malgraŭe, la tradukinto penegas trovi rimedojn por fari plej precizajn kaj ĉanteblajn versojn kun alta fideleco.